Anal fissür, makat bölgesinde çeşitli nedenlerle oluşabilen yırtıklar veya çatlaklardır. Bilinen en büyük nedeni kabızlıktır ve makat çatlağının ilerlememesi, kronik bir rahatsızlığa dönüşmemesi için ilk etapta kabızlık sorunun çözülmesi gerekir. Kabızlık sırasında aşırı ıkınma, zorlama gibi durumlarda cam kesiği gibi bir ağrı ile kendini belli eder. Çatlağın ya da yırtığın boyutuna göre kanama meydana gelebilir. Bu yazımızda, anal fissür nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? gibi önemli soruların cevaplarını vermeye çalışacağız.
AYRICA: Kabızlığa Ne İyi Gelir? Kabızlık Sorunu için 6 Önemli Tavsiye
İçindekiler
AYRICA: Su İçmeyi Nasıl Alışkanlık Haline Getirebilirim? Etkili Yöntemler!
Anal Fissür (Makatta Çatlak) Nedir?
AYRICA: AFT Nedir? Neden Oluşur? Nasıl Geçer?
Anal bölgedeki kaslar çok hassas olduğu için en ufak bir yırtık büyük bir ağrı hissi yaratabilir. Kişi tuvalet ihtiyacını güçlükle giderir ve eğer tedavi edilmezse bu yırtık, kronik bir hastalığa dönüşür. Bölgede kaşıntı, yanma ve ağrılı batma şeklinde etkiler gösterdiği görüldüğünden, kişi, poposunun üzerine oturmakta sıkıntı çeker.
AYRICA: Neden Kilo Veremiyorum? Kilo Vermeyi Zorlaştıran 5 Sebep
Hasta ilk hassasiyeti hissettiğinde hemen doktora giderse doktorun yazdığı pomad ve ağrı kesici tedavi edici kremlerle iyileşme sağlanabilir.
AYRICA: Şeker Tüketimini Azaltmak için 5 Pratik Yol
Ancak 4 haftayı geçmiş bir rahatsızlıktan bahsediliyorsa yırtık, kronik bir rahatsızlığa dönüşmüş demektir.
AYRICA: Çinko Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Oluşan rahatsızlık anal bölgede olduğu için hasta çoğu zaman utanır ve doktor muayenesini erteler fakat bu kesinlikle önerilmez. Tedavi ertelendikçe bölgedeki yırtık, kendini muhafaza etmek için bekçi meme oluşturacak ve bu meme anal bölgedeki kaslarda daraltma yaratacaktır. Bu durum çok daha fazla müdahaleye yol açacağından kişinin utanmaması ve yırtık oluştuğu anda doktora gitmesi gerekir.
AYRICA: Derin Uykunun Önemi ve Sağlığa Faydaları
Eğer bölge temiz değilse dikkatli bir şekilde temizlenir. Anal fissür beraberinde diğer anal hastalıklarına da yol açabileceğinden temizliğe ve ilaç tedavisine özenle dikkat edilmesi gerekir.
AYRICA: Göz Sağlığını Korumak için 5 Faydalı Tavsiye
Anal fissür muayenesi sırasında kişi rahatsızlık duyabilir ancak bu geçici bir hassasiyet yaratacağı için rahat olunmalıdır.
AYRICA: Soğuk Havanın Vücuda Etkileri Nelerdir?
Anal Fissür (Makatta Çatlak) Belirtileri Nelerdir?
Makat çatlağı kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ancak muayene sonucunda ve şikâyetler dile getirildiğinde yaygın olarak hastalığın tanınmasına neden olan başlıca belirtiler şunlardır:
AYRICA: Adet Ağrısı Nasıl Geçer? Adet Ağrısına Ne İyi Gelir? Ne Yapılmalı?
- Bölgede cam kesiği şeklinde bir ağrı,
- Dışkılamada ve sonrasında devam eden yanma, kaşıntı,
- Her dışkılama sonrasında oluşan kanama,
- Makat bölgesinde oluşan çoğu zaman hemoroitle karıştırılan nohut şeklinde şişlik.
Bu belirtiler hemoroit vb. diğer anal hastalıkların da belirtileriyle benzerlik taşıdığından karıştırılabilir, bu durumda doktorun doğru teşhisi koyması çok önemlidir.
Anal Fissür (Makatta Çatlak) Neden Oluşur?
Anal fissür birçok sebeple meydana gelebilir. Oldukça rahatsız edici ve günlük yaşam aktivitesini olumsuz etkileyen bu rahatsızlığının bilinen en belirgin nedeni, kabızlıktır.
- Anal fissür kabızlık durumunda kendini gösterebilir.
- İshal anal fissürün gelişmesine neden olabilir.
- Hamilelik ve doğumda kas gerilmesine bağlı olarak yırtılma meydana gelebilir.
- Anal ilişkiler de yırtılmaya neden olabilir.
- Makat bölgesine yapılan darbeler; bisiklet sürmek, travma oluşturabilecek muayeneler v.b. durumlar çatlağa sebebiyet verebilir.
- Genetik faktörler de etkili olabilmektedir.
Anal Fissür (Makatta Çatlak) Nasıl Tedavi Edilir?
- Anal fissür tedavisinde ilk olarak çatlak, kabızlık sonucunda ortaya çıkmışsa, kabızlık giderilmelidir. Doktorun verdiği dışkı yumuşatıcı ilaçla beraber lifli gıdalar tüketilmeli, sebze meyve porsiyonları artırılmalı, dengeli bir beslenme listesi oluşturulmalıdır. Aksi takdirde devam eden kronik kabızlık, anal fissürün ilerlemesine neden olacaktır.
- Çatlak çeşitli nedenlerden meydana gelmişse de, kişinin tuvalet ihtiyacı kaçınılmaz olduğundan dışkının katı ya da çok sıvı olmaması önem taşır. Günlük tuvalet ihtiyacı ağrılı da olsa giderilmeli, dışkı bağırsakta bekletilmemelidir. Aksi takdirde bağırsakta bekletilen dışkının suyu çekilir ve dışkı katılaşarak fissürün ilerlemesine neden olur.
- Dengeli bir beslenmenin yanında düzenli yürüyüşle de bağırsağın hareketlerine yardımcı olunur.
- Anal bölgedeki kaslar daha hassas ve daha çoktur, bu yüzden sürekli kasılan kaslar ağrıya neden olur. Kasların rahatlatılması ve yumuşaması için sıcak su oturma banyoları yapılmalı, lokal anestezik kremler kullanılmalıdır. Doktorun vereceği anal fissür için etkili kremler de tedavide büyük bir ilerleme gösterecektir.
- Anal bölgedeki çatlak, her dışkı sonrasında daha hassas bir hale gelecektir, bu yüzden yumuşaması için zeytinyağı, kantaron yağı ya da vazelin de kullanılabilir. Dışkı çıkışının kolay olması, çıkarken fazla hassasiyet yaratmaması için önerilebilen bu yağların elbette kullanmadan önce doktora danışılması tavsiye edilir.
- Eğer anal fissür çok geç bir dönemde fark edilirse, pomad ve kremlerin işe yaramadığı durumda, ameliyat ile düzeltilmesi gerekir fakat ameliyat sonrasında bile fissürün tekrarlama olasılığı çok fazladır.
Anal Fissür (Makatta Çatlak) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Anal fissür, erken dönemde tanı ve tedavisi gerçekleştirildiğinde kendiliğinden lokal anestezik ve iyileştirici pomad kremlerle geçen bir durumdur ancak geç teşhis ve sürekli kabız halinde şikâyetler devam ettiğinde artık kronik bir rahatsızlığa dönüşür. Cerrahi olmayan işlemler sonuç vermediğinde tedavi için yapılan bazı cerrahi işlemler vardır:
- Fissürektomi, çatlağın oluştuğu bölgenin kesilerek çıkarılması işlemidir.
- Lateral internal sfinkterotomi, makat iç kasının kesilmesi anlamına gelir. Bu ameliyat açık ve kapalı olmak üzere iki şekilde yapılır. Açık internal sfinkterotomi işleminde, iç makat kası kesilir ve yara açık bırakılır. Kapalı teknikte ise iç makat kası kesildikten sonra bölgeye dikiş atılır ancak dikiş altında apse oluşumu gerçekleşme riskinden dolayı daha az tercih edilmektedir. Kasa yapılan yanlış bir müdahale durumunda hasta dışkı kontrolünü kaybedebilir, gaz kaçırma sorunu yaşayabilir, bu yüzden işlemin çok dikkatli yapılması gerekir. Ameliyat sonrasında hasta ayağa kalkabilir, oturma banyosu yapabilir. Bu işlemle iyileşme oranının %90 olduğu görülür.
- Fissürektomi ve kaydırma (flep), makat çatlağının çıkarılması sonucunda, çevre dokulardan kaydırma yapılarak, kesilen bölgenin doldurulması işlemidir.
- Lazerle yakma (vaporizasyon), oluşan yırtığın, çatlağın lazerle yakılarak yok edilmesi, buharlaştırılması işlemidir.
- Botulinum toksini (Botoks), makatın içindeki kasa enjekte edilerek kasın gevşetilmesi, gerginliğinin azaltılması sağlanır. Dışkı çıkarma işlemi ve sonrasındaki ağrıyı azaltacak olan bu işlemin başarı oranı yüksek olsa da, fissürün nüksetmesi durumunda tekrar yapılması gerekebilir.
- Radyofrekans (RF) ile makat iç kası kesilebilir.
Anal fissür, diğer adıyla makatta çatlak, maalesef ki insanın yaşamını olumsuz etkileyen bir durumdur. Belirtilerini göstermeye başladığı zaman, hemen bir genel cerrahi doktoruna muayene olunmalıdır.
Doktorunuz muayene sırasında sizden başınızı bir namaz pozisyonu olan secdeye eğer gibi eğmenizi, kalçanızı havaya kaldırmanızı ister. Elle yapacağı muayene biraz rahatsız edici olabilir. Anal fissürün hemoroitle de karıştırılabilmesi mümkün olduğundan şikâyetlerinizi doktora doğru ve tam bir şekilde belirtmenizde fayda vardır.
Rektal muayene sırasında bir sonuç elde edilemezse doktorunuz kolonoskopi yapmak isteyebilir, bu durumda doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmenizde fayda vardır.
Bu yazımızda, anal fissür (makatta çatlak) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? gibi soruların cevaplarını sizlerle paylaştık. Eğer benzeri bir durum yaşadığınızı düşünüyor iseniz, erken tedavi için doktora gitmenizi tavsiye ederiz. Umarız yararlı ve bilgilendirici bir yazı olmuştur. Sağlıklı günler dileriz.