Çinko vücutta çok önemli işlevlere imza atan, mikro besin mineral çeşitlerinden birisidir. Bazı besinlerde doğal olarak bulunan, vücutta üretilemediğinden, bu besinlerden takviye olarak alınan çinko, hücresel yenilenmede, vücuttaki enzimlerin katalitik aktivesinde kofaktör, yani yardımcı molekül olarak önemli bir rol oynar. Vücudun temel olarak ihtiyaç duyduğu en önemli minerallerden birisidir ve yeteri kadar çinko minerali alınamadığında, ciddi sorunlar baş gösterebilir. Peki, Çinko eksikliği nasıl olur? Belirtileri nelerdir? Çinkonun faydaları nelerdir? Sizler için bu soruların cevaplarını paylaşıyor olacağız.
AYRICA: Çinko Alımının Faydaları ve Fazla Çinko Alımının Zararları (Yan Etkileri)
DNA oluşumuna, bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına kadar oldukça önemli görevleri olan çinko, vücutta kendiliğinden depolanamaz. Mutlaka, çinko içerikli besinler tüketmek gerekir. Özellikle hamilelik, ergenlik ve çocukluk dönemlerinde gelişim ve değişimi sağlayan çinko, yeteri kadar tüketilmediğinde yetersiz gelişimden söz edilebilir.
AYRICA: Şeker Tüketimini Azaltmak için Neler Yapılmalı? (5 Yol)
Çinko genellikle; kırmızı et, beyaz et, balık, baklagiller gibi besinlerde çok fazla miktarda bulunur. Düzenli olarak çinko miktarı yüksek olan besinleri tüketmek, bağışıklık sisteminize olumlu açıda katkı sağlar, vücudunuzu yaralanmalara karşı daha hızlı korur ve hücresel yenilenmeyi hızlı bir şekilde gerçekleştirir.
AYRICA: Derin Uykunun Önemi ve Sağlığa Faydaları
İçindekiler
- Çinko Mineralinin Faydaları Nelerdir?
- Çinko Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir? Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
- Çinko Eksikliği Neden Oluşur?
- Çinko Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?
- Çinko Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
- Bebeklerde ve Çocuklarda Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
- Günlük Çinko İhtiyacı Ne Kadardır?
- Hangi Besinlerde Çinko Bulunur?
AYRICA: Göz Sağlığını Korumak için 5 Faydalı Tavsiye
Çinko Mineralinin Faydaları Nelerdir?
Çinko, vücudun ihtiyaç duyduğu en önemli ikinci mineraldir. Hücresel yenilenme, DNA ve protein oluşumuna katkıda bulunur ve vücudu olası yaralanmalara karşı korur. Peki, başka ne gibi çinkonun faydaları var?
AYRICA: Soğuk Havanın Vücuda Etkileri Nelerdir?
Çinko;
- Cilt problemlerini engeller.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Enfeksiyonlara karşı korumacı bir role sahiptir.
- Saç ve tırnak sağlığının düzenli bir periyotta ilerlemesini sağlar.
- Tat ve koku alma duyularının işleyişine katkıda bulunur.
- Kronik yorgunluğu önler (çinko kas ve kemik sistemlerinde de önemli etkilere sahiptir).
- Üreme organlarının işlevselliğini destekler ve cinsel fonksiyonu artırır.
- Yara ve travmalara karşı iyileştirici bir etkiye sahiptir.
- Uykusuzluk, halsizlik gibi nedenlerin oluşmasını engeller.
- Kronik hastalıklara karşı yakalanma riskini azaltır ve vücudu destekler.
AYRICA: Kabızlığa Ne İyi Gelir? Kabızlık Sorunu için 6 Önemli Tavsiye
Çinko Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir? Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
AYRICA: Kalsiyum Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Kalsiyum Var?
Çinko, sağlıklı bir vücut için ihtiyaç duyulan en temel minerallerden birisidir. Eksikliği söz konusu olduğunda, vücut hemen belirtiler gösterir. Bu belirtileri doğru yorumlamak önemlidir.
Genellikle cilt problemleri ile kendini gösteren belirtilerde, hemen bir doktora gidilmeli ve tavsiyeler doğrultusunda hareket edilmelidir. Peki, çinko eksikliğinde hangi belirtiler kendini gösterir? Çinko eksikliği nasıl anlaşılır?
AYRICA: Koşmanın Fiziksel ve Zihinsel Faydaları Nelerdir?
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- İshal
- Saç ve derisinde dökülme
- Yaralanmalarda geç iyileşme
- Halsizlik
- Cinsel isteksizlik
- Hormonal bozukluklar
- Deride dökülmeler
- Saç ve derisinde kuruma, kepeklenme
- Cilt problemleri
- Tırnaklarda bozukluk, kırılma
- Yaralanmalara karşı daha açık olma
- Güçsüzlük
- Kronik hastalıklara karşı savunmasız olma
- Erkeklerde yeteri miktarda testesteron üretilememesi
- Büyüme ve gelişme bozukluğu
- Kadınlarda kısırlık
- Bağışıklık sisteminde bozukluklar
AYRICA: Neden Kilo Veremiyorum? Kilo Vermeyi Zorlaştıran 5 Sebep
Çinko Eksikliği Neden Oluşur?
Çinko minerali, vücutta depolanmayan, besinlerden takviye olarak alınan bir mineraldir. Bu yüzden çinko içerikli besinleri düzenli olarak tüketmek önemlidir. Çinko alımına dikkat edilmez ise, vücutta çinko eksikliği meydana gelir. Peki, çinko eksikliği neden oluşur? Nasıl oluşur?
- Yetersiz ve dengesiz beslenme
- Büyüme ve gelişme döneminde yaşanılan sorunlar
- Yeterli protein alınmaması
- Alkol tüketimi
- İnflamatuar bağırsak hastalıkları
- Şeker hastalığı
- Çölyak hastalığı (kısaca vücudun glutene karşı verdiği anormal tepki)
- Orak hücre anemisi
Çinko Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?
Çinko eksikliği, kişinin genellikle vücudunda fark ettiği değişimlerle birlikte doktora gidilmesi ve daha sonrasında doktorun soracağı sorulara doğru yanıtlar vererek teşhis edilebilir. Saç ve tırnak diplerinin incelenmesi, deride yaşanan değişimler, sürekli halsizlik, kronik yorgunluk hali gibi belirtiler çinko eksikliğine işaret edebilir.
Kan testi tek başına çinko eksikliğini teşhis etmek için yeterli olmayabilir. Bu aşamada doktorunuz ek olarak bazı testlerin yapılmasını talep edebilir. Dengesiz ve yeterli beslenememe sonucunda çinko eksikliği oluşabilir.
Düşük vitamin değerleriniz, çinko eksikliği konusunda da bilgi verebilmektedir. Doktorunuz beslenme düzeninize ilişkin sorular sorabilir, varsa kullandığınız ilaçlarınızı öğrenmek isteyebilir. Çinko eksikliğinin anlaşılabilmesi için, önemli olan bazı sorular doğru bir şekilde yanıtlanmalıdır.
Ek olarak laboratuvar testleri de çinko eksikliğinin olup olmadığını ortaya koyacaktır. Burada önemli olan, çinko eksikliğinin neyden kaynaklandığını da bulmaktır. Doktorunuz, muayeneden sonra genel olarak sorunun neden kaynaklandığını size bildirir ve bu doğrultuda önlemler almanızı tavsiye eder.
Çinko Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
Çinko eksikliği, teşhis edildikten sonra, bunun neden kaynaklandığının bulunması çok önemlidir. Çinko içerikli besinlerin daha az tüketildiği fark edildiyse, çinko açısından zengin bir beslenme listesi önerilir. Kişinin beslenme alışkanlığını değiştirmesi ve çinko içerikli besinler tüketmesi gerekir.
Çinko eksikliği belirli bir hastalıktan kaynaklanıyor ise, ona göre tedavi yöntemleri kararlaştırılır. Çinko eksikliğinin yanı sıra, diğer eksik olan minerallerin de keşfedilmesi ve tedavisine başlanması gerekir.
Özellikle vegan, kronik hastalar, vejeteryanler, hamile olan kişilerde çinko eksikliğinin görülme riski daha çoktur. Bu kişilerin düzenli olarak çinko testi yaptırmaları ve doktorun talimatları doğrultusunda besin listesi oluşturmaları önemlidir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Büyüme ve gelişmede çocuklar için, özellikle 0 - 8 yaş arasında, çinkonun varlığı önemli bir durumdur. Çinko eksikliği görülen bebek ve çocuklarda, cilt problemleri, büyümede ve gelişmede gerilik, özellikle 0 - 2 yaş arasında görülen ishal gibi sorunlar kendisini gösterebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar, geç iyileşen yaralar, tırnak gelişiminde gözle görülür sorunlar ve sık sık hastalanan bebeklerde çinko eksikliği kontrol edilmelidir.
AYRICA: Bebeklerde Odaklanma Sorunu (Dikkat Eksikliği) Neden Olur?
İlerleyen yaşlarda davranış bozukluğu, bilişsel bozukluk, sık sık enfeksiyon belirtileri gibi belirtilerle de kendisini gösterebilen çinko eksikliği, önemle tedavi edilmelidir.
Günlük Çinko İhtiyacı Ne Kadardır?
Çocuklarda; 0 - 9 yaş arası günlük çinko miktarı, 3 - 5 mg arasında değişir ve bu referans aralığı, çocuk büyüdükçe daha da artar. Erkeklerde; 9 - 14 yaş arası önerilen çinko miktarı günde 8 - 10 mg'dır. 15 - 19 yaş arasında, tam da ergenlik zamanında bu miktar 10 mg'a çıkar, daha sonrasında 8 - 10 mg olarak devam eder.
Kadınlarda; 14 yaşına kadar tüketilmesi uygun bulunan çinko miktarı 8 - 10 mg'dır. 15 - 19 yaş arasında bu miktar, ergenliğe bağlı olarak 10 mg'a yükselir ve sonrasında tekrar 8 - 10 mg olarak devam eder.
Hamile ve emziren kadınlarda; Çinko eksikliğine bağlı olarak, 10 - 13 mg arasında değişen çinko mineraline ihtiyaç duyulur.
Aç karnına çinko hapı alınırsa, mide bulantısı hissedebilir ve ayrıca mide rahatsızlığınız olabilir. Öğünler arasında takviye almak çinko emilimine en iyi şekilde yardımcı olabilir.
Hangi Besinlerde Çinko Bulunur?
Çinko minerali, hayvansal ve bitkisel gıdalarda bulunmaktadır. Hayvansal gıdaların vücuttaki emiliminin daha hızlı olduğu bilindiğinden, özellikle kırmızı et, beyaz et tüketiminin önemi dikkatle vurgulanır. Çinko miktarı bakımından zengin olan besinler şu şekildedir;
- Kırmızı et; dana, ve kuzu eti
- Beyaz et; hindi, tavuk v.b.
- Balık
- Süt ve süt ürünleri; yoğurt, peynir, kefir v.b.
- Yumurta
- Baklagiller; nohut, mercimek, kuru fasulye, barbunya, yeşil mercimek v.b.
- Tahıllar; buğday, yulaf, kinoa v.b.
- Kuruyemişler; ceviz, badem, kavrulmuş yer fıstığı, kabak çekirdeği v.b.
- Mantar, karalahana, kuşkonmaz, ıspanak, bezelye, domates v.b.
- Susam
- Enginar
- Siyah çikolata (Bitter)
Çinko eksikliği, eğer erken teşhis edilmez ve tedavi edilemezse, önemli sağlık sorunlarına sebebiyet veren bir durumdur. Eğer kendinizde çinko eksikliği olduğunu hissediyor iseniz, doktora gitmenizi tavsiye ederiz. Çinko eksikliği nedir? Belirtileri nelerdir? Çinko eksikliği nasıl oluşur? gibi soruları cevaplamaya çalıştık. Çinko eksikliği konusunda merak ettikleriniz var ise, yorum gönderebilirsiniz. Eğer bu eksikliği yaşadı iseniz, deneyimlerinizi de bizimle paylaşabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.