İshal dünya genelinde çocuklarda, özellikle 0 – 5 yaş arası gruplarda sık görülebilen, olumsuz sonuçlar doğurabilen hatta gelişmeyen ülkelerde sıvı kaybına bağlı olarak ölüme bile sebebiyet verebilen bir hastalıktır. İshal, günde 5 - 6 kereden fazla bol miktarda sulu dışkılama yapmak anlamına gelir. İshalin nedenine bakıldığında, bağırsaklardaki mukozaya yapışan parazitlerin, mikropların ve zararlı bakterilerin dışarıya atılması için bağırsakların gösterdiği reaksiyondan kaynaklandığı görülmektedir. Özellikle geri kalmış ülkelerde, çocuklarda çok fazla ishal ve buna bağlı olarak gelişen enfeksiyon viralleri görülür. Bu içeriğimizde çocuklarda ishal neden olur? İshale neden olan virüsler nelerdir? Çocuklarda ishal belirtileri nasıl olur? İshal kaç günde iyileşir? İshal nasıl geçer? gibi soruların cevaplarını yanıtlıyor olacağız.
AYRICA: İlgisiz Anne Baba Tutumları Nelerdir? İlgisiz Ebeveyn Özellikleri
Çocuklarda ishal özellikle 0 - 5 yaş grubu arasında görülebilmektedir ve kimi durumlarda bu tehlikeli durumlar yaratabilir. Bebeklerin ilk 3 ayda günde en fazla 10 kere cıvık bir şekilde dışkılama yapması normal kabul edilir, çünkü bebekler anne sütü dışında ek bir gıda tüketmez ve anne sütü bebeği ishalden korur.
AYRICA: Çocuğa Öğretebileceğiniz Önemli Hususlar - Kazandırılması Gereken Değerler
Ancak ek gıdaya geçtikten sonra bebeklerde dışkılama daha az olmalıdır. Günde 3 - 4 arası dışkılama normal kabul edilir. 4 defadan fazla yapılan dışkılama bebeklerde ishal olarak kabul edilebilir.
İshal farklı nedenlere bağlı olarak belirti verir ve bu nedenlerin kaynağının bulunması ve tedavi edilmesi gerekir. Birçok virüs, bağırsak hareketlerini tetikleyebilir ve bol miktarda sıvı dışkının oluşumuna sebebiyet verebilir. Özellikle çocuklarda gelişim gösteren yaygın virüs ise Rota virüsüdür ve bulaşıcıdır.
AYRICA: Ergen Gence Nasıl Davranılmalı? Nasıl İlgilenilmeli?
Rota virüsle beraber norovirüs, astrovirüs ve adenovirüs virüsleri de çocuklarda ishale neden olabilen virüslerdir ancak yapılan testlerde ve tetkiklerde rota virüsün çocuklarda diğer virüslerden daha yaygın görüldüğü saptanmıştır.
AYRICA: Şeker Tüketimini Azaltmak için 5 Pratik Yol
İçindekiler
AYRICA: Çinko Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Rota Virüsü Nedir?
Çocuklarda, ishale genelde en yaygın ve bilinen bir virüs olan Rota virüsü neden olmaktadır. Rota virüsü bağırsaklarda iltihaba, mikrop birikimine yol açan bir virüstür. Yaygın olarak çocuklarda görülür ve bulaşıcı bir hastalıktır.
AYRICA: Kalsiyum Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Kalsiyum Var?
Çocuklarda rota virüsünün sebep olduğu ishal; genellikle kusma, bulantı ve ateş ile kendisini gösterir. Rota virüsü kusma ve dışkı yoluyla bulaşıcı etki gösterebilir. Özellikle kreşlerde yaygın ishalin görünmesinin sebeplerinden birisi de rota virüsüdür.
AYRICA: Sarılmanın Vücuda Faydası Nelerdir? (17 İnanılmaz Etki)
Rota virüsü 2 gün gibi bir kuluçka süresinden sonra etki göstermeye başlar ve etkisi 1 hafta süreyle devam eder. Tedavi edilmesi önem arz eden rota virüsü ishalinde, özellikle gelişmeyen ülkelerde bu hastalığın çocukların ölümüne neden olduğu bilinmektedir.
Çocuklarda İshal Neden Olur?
İshalin oluşumu birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Özellikle çocuklar, mikrop barındıran ortamlarda bulunmaya daha eğilimlidir ve zararlı zararsız her şeye dokunabilirler.
İshal bağırsaklarda biriken bakterilerin dışarıya atılması için bağırsakların verdiği bir tepkidir. Bu bakteriler ise, çocukların kirli ellerini ağızlarına götürmeleri ile oluşabilir. Buna bağlı olarak ishalin nedeni birçok farklı durumdan oluşabilir. Çocuklarda ishal neden olur? sorusuna kısaca şu maddeleri sayabiliriz.
- Kirli ellerin ağıza, buruna ve yüze sürülmesi
- Sokak yemekleri veya abur cubur gibi trans yağ içeriği yüksek olan besinler tüketmek
- Bozulmuş, son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin tüketimi
- Dışkıyı sulandıran meyve suyu, meyve vb.
- Gıda alerjileri
- Bazı antibiyotik kullanımları
- Norovirüs, rotavirüs, astrovirüs ve adenovirüs virüsleri
- Parazitler
- Kirli su içilmesi
- Üşütmek vb.
- Tatil, deniz vb. ortamlarda girilen deniz ya da havuz vb.
Çocuklarda İshal Belirtileri Nasıl Olur?
İshale sebep olan etken fark etmeksizin, ishalin verdiği belirtiler genellikle aynıdır. Çocuklarda gelişen ishallerde dikkat etmek gerekir ve sıvı kaybının artmasının engellenmesi gerekir. Çocukların ishal olduğu nasıl anlaşılır? Çocuklarda ishal belirtileri nasıl olur? maddeler halinde sıralamamız gerekir ise, belirtiler hemen aşağıdaki gibidir.
- Ateş
- Kusma
- Bulantı
- Baş ağrısı
- Karın ağrısı, kramp, sancı
- Karında gaz oluşumu
- Sıvı şeklinde dışkılama
- Tuvalete gitme sıklığının artması
- Bazı virüslerin sebep olduğu dışkıda kan görülmesi
- Halsizlik
- Terleme
- Titreme
Çocuklarda İshal Nasıl Geçer? Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklarda görülen bazı ishaller bir günde geçebiliyorken, akut ishaller, özellikle virüs nedeniyle oluşan ishaller 7 günde geçebilmektedir. Ancak ishal 14 günden fazla görülüyor ise persistan ishalden bahsedilir. Kronik ishal ise bir aydan fazla sürebilmektedir.
AYRICA: Su İçmeyi Nasıl Alışkanlık Haline Getirebilirim? Etkili Yöntemler!
İshalden şüphelenildiği anda doktora gitmek önemlidir. Özellikle sıvı kaybının artması, susuz kalınması, vücuttaki tuz ve minerallerin eksilmesi birçok rahatsızlığa sebebiyet verebileceğinden, ishalin tespiti halinde hemen tedaviye başlanılması gerekmektedir.
İshalde temel tedavi, kaybedilen sıvının oral (ağızdan) ya da damar yoluyla vücuda geri verilmesini sağlamaktır. Posasız, yağsız yiyecekler tüketilmesi ve ishal diyeti uygulanması da tedavi yöntemlerinin arasındadır.
Şiddetli seyreden ishal durumlarında hastaneye yatmak gerekebilir böylelikle damar yoluyla elektrolit dengesinin sağlanması ve sıvı kaybının giderilmesi sağlanır ancak geçici ishal bulgularında ise evde, ayaktan tedavi yapabilmek mümkündür.
Evde Çocukların İshali Nasıl Geçer? Neler Yapılmalı?
İshal çocuklarda sık görülebilen bir sağlık sorunu olduğundan anne babalar bu konuda endişeler yaşayabiliyor. İshalden şüphelenildiği anda, ağız yoluyla bol miktarda su içilmesi gerekir.
İshalin, şiddetli seyrinin gösterdiği belirtilere göre tespit edilmesi mümkündür. Hafif ishal söz konusu olduğunda; sıvı dışkılıdır, kusma, ateş gibi etkiler görülmez. Sıvı kaybına neden olan bu ishalin evde geçirilebilmesi için sıvı kaybının giderilmesi gerekir.
Çocuklara ağız yoluyla bol miktarda su içirilmeli ve çocukların ishale neden olan yiyeceklerden uzak durması, posasız yağsız yiyecekler yemesi önerilir. Ancak şiddetli ishal durumlarında ise hastaneye gitmek gerekir.
İshalde Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
İshal hafif semptomlarla belirti gösterdiğinde, evde kolaylıkla sıvı kaybının ağızdan verilmesi ile tedavi edilebilmektedir. Ancak bazı durumlarda ise bekletilmeden çocukların hastaneye götürülmesi gerekmektedir. İshalde ne zaman doktora gidilmeli? sorusuna şu maddeleri sıralayabiliriz.
- Eğer çocuk, bir saatten fazla sürmeyen sürede dışkılama için tuvalete gidiyor ise,
- Yapılan kalın bağırsak dışkısında kan var ise,
- Dışkıda sümüksü bir yapı mevcut ise,
- Yüksek derecede ateş, terleme, titreme var ise,
- Çocuk ne yerse yesin kusma ile birlikte tekrar dışarıya atıyor ise bekletilmeden hemen hastaneye gidilmesi gerekir.
Çocukların İshal Olmaması için Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
İshal çocukların sıklıkla yaşadığı bir sağlık sorunudur. Semptomlar kendisini göstermeye başladığı anda tedavi edilmesi gerekir. Özellikle virüslerin sebep olduğu ishaller, çocukların hayatını olumsuz etkileyebilmektedir.
Hal böyle olunca anne ve babalar çocuklarının ishal olmasını nasıl engelleyebileceklerini merak ediyor olabilir. İshal oluşumu birçok nedenden kaynaklanabilir ancak temel noktanın hijyenik olmayan ortamlarda bulunmak ve yine hijyenik olmayan gıdalar tüketmek olduğunu söyleyebiliriz.
Peki, çocukları ishalden nasıl koruyabiliriz? hemen maddeler halinde önemli tavsiyeler yazmak istiyoruz.
- Çocuklar abur cubur yemeye bayılıyor olsa da, pek sağlıklı bir tercih olduğunu söyleyemeyiz. Abur cubur tüketiminin azaltılması, bağırsak hareketlerine olumlu anlamda fayda sağlayabilir.
- Özellikle gıda tüketim tarihlerinin kontrol edilmesi önerilir. Son tüketim tarihi yaklaşmış ya da geçmiş gıdalar ishale neden olabilir.
- Çocuklara her zaman hijyenik olmanın önemi öğretilmelidir. Özellikle ellerin sık yıkanması, eller kirliyken ağıza, buruna, yüze sürülmemesi öğütlenmelidir. Eller mikropların kolaylıkla barınabildiği bir organdır.
- Özellikle dışarıda yemek yiyecek iseniz, farklı, hijyenliğinden ve tazeliğinden emin olmadığınız yerlerde yemek yenilmemesi önerilir.
- Çocuklar meyve suyu vb. içecekleri içmeyi sevse de ebeveynlerin kontrolü elden bırakmaması gerekir. Özellikle ishale neden olabilen meyve sularının az tüketilmesi gerekir.
- Gıda alerjileri ishale neden olabilir. Çocuğun ishalden korunması için alerjisi olduğu gıdaları tüketmemesi gerekir. Eğer var ise, bakıcılara, kreş öğretmenlerine, okul öğretmenlerine durumdan bahsedilmesi önemlidir.
- Tatil vb. yerlerde ortak girilen havuzlardaki birçok bakteri de ishale neden olabilir. Çocukların mümkün olduğunca korunması gerekir. Aynı şekilde temiz olmayan denize girmek de aynı etkileri gösterebilir. Her zaman hijyenin üst düzey olmasına genel sağlık için de dikkat edilmesi önem arz etmektedir.
- Bazı antibiyotik kullanımları ishale neden olabilmektedir. Belirtiler kendisini gösterdiği anda doktora başvurulmalı ve gerekir ise antibiyotik kesilmeli veya başka bir antibiyotik kullanımı başlatılmalıdır.
- Çocukların temiz su tüketmesi önemlidir. Bu yüzden mümkün olduğunca şişe içerisindeki sular tercih edilmelidir. Eğer çeşme suyunun temizliğinden endişe duyuyor iseniz, suyunuzu 10 dakika kaynattıktan sonra ılımasını bekleyip tüketmesini sağlayabilirsiniz. Klorlanmış su tüketilmeye özen gösterilmelidir.
- Özellikle meyve ve sebze tüketimlerinde çocuklar genelde yıkanmadan sepetten meyve alıp götürmeye daha meyillidir. Ancak onlara sebze ve meyve tüketiminde iyice yıkanmadan yenmemesi gerektiğini öğretmelisiniz.
- Pastörize edilmiş süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi önerilir.
- Kırmızı, beyaz et tüketiminde, etin iyi pişirilmiş olmasına özen gösterilmelidir.
Özellikle gelişmemiş, geri kalmış ülkelerde ölümlere neden olabilen ishal, çocuklarda yaygın olarak görülür, sıvı kaybı ve kaybedilen elektrolitlerin tekrar vücuda kazandırılması gerekir. Ancak ishalin yeniden gerçekleşmemesi için anne babaların önlem alması ve çocuklarının sağlığını yakından takip etmesi önerilir. Özellikle tekrarlayan kronik ishaller, çocukların hayatını olumsuz etkileyebilmektedir. Eğer kaybedilen sıvı ve elektrolitler vücuda geri verilmez ise, su kaybına bağlı olarak dolaşım bozuklukları yaşanabilir. Bu yazımızda çocuklarda ishal neden olur ve nasıl geçer? Belirtileri nelerdir? Çocuklar ishal olmaktan nasıl korunur? konu başlıklarına yer verdik. Sağlıklı günler diliyoruz.