Kadınlar dünyaya geldiklerinde, yumurtalık rezervlerinde yaklaşık olarak 2 - 3 milyon yumurta bulunmaktadır. Bu sayı anne karnındayken 7 milyon civarındadır. Bu yumurtalar, ergenlik dönemine girildiğinde adet yoluyla azalmaya başlar ve 35 yaşından sonra azalma daha da artar. Yumurta sayısının azalması ile beraber yumurta kalitesinde de düşmeler görülür. Kadınlarda, özellikle ilerleyen yaşlarda yumurta rezervlerinin azalması, yumurta kalitesinin düşmesi gibi sorunlar endişeye neden olabilmekte, acaba hamile kalabilir miyim? sorusunu akıllara getirebilmektedir. Bu içeriğimizde, kadınlarda yumurta azlığı nedir? Yumurta rezervleri neden azalır? sorularına yanıtlar vermeye gayret edeceğiz.
AYRICA: Adet Döneminde Parça Parça Kan Gelmesi - Ciğer Parçası Şeklinde Kanama Ne Anlama Gelir?
Kadınlar, 2 - 3 milyon yumurta rezervlerine sahip olarak dünyaya gelirler ve yumurta sayısı azalana kadar bu yumurtaları kullanırlar. Vücutlarında yeni bir yumurta yapımı olmaz. Yumurta rezervlerinin azlığının en büyük sebebi, ilerleyen yaştır. Kadınlarda doğurganlık oranı en yüksek yaş 25 ve civarı olarak kabul edilir ancak günümüzde, kariyer, ekonomik sebepler, kendini geliştirme vb. gibi nedenlerle kadınlarda evlilik yaş oranı 30’a çıkmıştır.
AYRICA: Adet Ağrısı Nasıl Geçer? Adet Ağrısına Ne İyi Gelir? Ne Yapılmalı?
Kadınlarda yumurta kalitesi ve yumurta sayısı 35 yaşından sonra azalmaya başlar, doğurganlık oranı da bu oranla birlikte düşer fakat tek sebep bu değildir. Birçok metabolik etken de, kadınlarda yumurta azlığına ve yumurta kalitesinin düşmesine sebep olabilir.
AYRICA: Yumurta Tembelliği (Polikistik Over Sendromu) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Yumurta sayısının çok olması, her zaman için yumurta kalitesinin de iyi olduğu anlamına gelmez fakat yumurta azlığı söz konusu olduğunda, yumurta kalitesinin de azalmış olabileceği üzerinde durmak gerekir.
AYRICA: Myom Nedir? Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Tedavi Edilir?
İçindekiler
AYRICA: Gebelik Testi Nedir? Evde Gebelik Testi Nasıl Yapılır? Hamilelik Test Kitleri Doğru Sonuç Verir mi?
Yumurta Azlığının Nedenleri Nelerdir?
Yukarıda satır aralarında da bahsetmiş olduğumuz gibi, yumurta azlığı, ilerleyen yaşla bağlantılı olarak açıklanabilir ancak genetik faktörler de yumurtalık rezervlerini etkileyebilmektedir.
AYRICA: Hamilelik Nasıl Gerçekleşir? Belirtileri Nelerdir? Hamile Olup Olmadığını Nasıl Anlarsın?
Aile geçmişinde erken menopoz veya kısırlık öyküsü olan, yine aile geçmişinde yumurtalıklarında kist oluşumu gözlenen ve bu nedenle ameliyat olan kişilerin yumurtalık rezervlerini ve yumurtalık sağlığını kontrol ettirmesi gerekir. Özellikle 35 - 40 yaşından sonra azalan yumurta sayısı ve kalitesi, doğurganlığı da azaltmaktadır ancak kişisel farklılıklar elbette burada elzem durumdadır.
AYRICA: Hamilelikte Yenmemesi Gerekenler Nelerdir?
İlerleyen yaşa rağmen, yumurta sayısının fazlalığı ve yumurta kalitesinin yüksek olması çocuk sahibi olmayı kolaylaştırır. Bu noktada, her kadının 35 yaşından sonra yumurta sayısında azalma veya yumurta kalitesinde düşük olması gibi bir durum yoktur, burada yalnızca genel bir riskten bahsedilmektedir fakat bu risk önemli bir risk olduğundan, gebe kalmak isteyen kadınların 35 yaşından önce hamileliği planlaması önerilmektedir.
AYRICA: Anne Sütünün Faydaları Nelerdir? Anne Sütü Nasıl Sağılır? Nasıl Saklanır?
Kadınlarda her ay, foliküllerin çatlaması ile birlikte dışarıya bırakılan yumurta, eğer sperm hücresi ile döllenmezse, adet yoluyla dışarıya atılır. Erkeklerde sperm üretimi ömür boyu devam eder ancak kadınlarda kız bebeğin doğumundan itibaren var olan yumurta, yaş ilerledikçe azalır ve sonunda bittiğinde kadın menopoz dönemine girer. Her kadın için bu süreç farklı işleyebilir, bu durumda özel ve genel faktörlere de bakmak gerekir. Peki, yumurta azlığını etkileyen faktörler nelerdir?
AYRICA: Bebek Bakarken Dikkat Edilmesi Gerekenler (11 Hata)
Kadınlarda Yumurta Azlığını Etkileyen Faktörler
- Kemoterapi
- Radyoterapi
- Sigara, alkol vb.
- Obezite
- Genetik ve çevresel faktörler
- Endometriozis (Çikolata kisti)
- Düzensiz ve doktor kontrolü olmadan kullanılan antibiyotikler
- Bazı immünolojik hastalıklar
AYRICA: İyi Bir Anne Nasıl Olunur? Mükemmel Anne Rüyası Gerçek mi? Mükemmel Anne Olunur mu?
Yumurta Azlığı ve Kalitesi Nasıl Anlaşılır?
Yumurta azlığı oluşumunda, bazı belirtiler gözlemlenebilir ancak bu belirtilerin her zaman yumurta sayısı veya kalitesinde değişikliğe işaret etmeyeceği akılda bulundurulmalıdır.
AYRICA: İlgisiz Anne Baba Tutumları Nelerdir? İlgisiz Ebeveyn Özellikleri
Kadınlar 21 ile 35 günde bir adet döngüsü yaşamaktadır. İki adet arasında sürenin azalması, kanamanın fazla olması, adet sancılarının artması, adet döngülerinin giderek daha da zorlu geçiyor olması yumurta azlığı, yumurta kalitesinin düşüklüğü için önemli işaretler verebilir.
Tanı koyma durumunda kişinin yaşı göz önünde bulundurularak, özel durumuyla birlikte yumurta azlığı olup olmadığını anlamak adına detaylı bir inceleme gerekebilir. Yumurta rezervlerinin durumunu kandaki bazı parametrelerle anlayabilmek mümkündür.
Bunlardan ilki, AHM (Anti-Mullerian) hormon testi, kadınlarda yumurtalık rezervlerini kontrol etmek için uygulanır. AHM hormonu hem kadınlarda hem erkeklerde bulunan bir hormondur ve kadınlarda anne karnından başlayarak menopoz dönemine kadar salgılanmaya devam eder.
AHM hormonu, yumurtaların hangi hızla gelişeceğini belirler ve folikülü çevreleyen granüloza hücrelerinden salgılanır, bu nedenle ultrasonla dahi görülemeyeceği için kan testinde yumurtalık rezervleri hakkında bilgi verebilecek en önemli hormondur. Bu değerin düşük çıkması menopoz dönemine, yüksek çıkması ise polikistik over sendromuna işaret eder. AMH değerleri 1,5 ila 4 ng/ml arasında normal kabul edilmektedir.
Bir diğer etken FSH (Folikül Stimulan Hormonu), yumurta gelişiminde rol oynayan bir hormondur. Adetin 2. veya 3. gününde yapılır. FSH değeri her ay farklı değerlerde çıkabilir ve bu durumda en yüksek değeri baz alarak yorum yapılır. FSH hormonunun kandaki seviyesinin yüksek çıkması durumunda, yumurta rezervlerinde azlıktan bahsedilebilir. FSH değerleri normal düzeyde olsa bile, her zaman sağlıklı ve kaliteli yumurta varlığından söz edilmeyebilir. FSH ve AHM değerlerinin birlikte kontrol edilmesi gerekir.
Ultrasonla ve transvajinal ultrasonla da yumurta rezervinin kontrolü yapılabilir.
Yumurta Rezervi Düşük Olan Bir Kadın Hamile Kalabilir mi?
Kadınlarda yumurta rezervleri farklılık gösterebilmektedir. Aynı yaşta, aynı fizyolojik özelliklere sahip kadınların aynı yumurta rezervlerine sahip olunması beklenemez. Genetik, biyolojik ve çevresel faktörler kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Özellikle adet kanamasının yoğun ve sancılı olduğu durumda, iki adet döngüsünün arasındaki sürenin azalması durumunda erken yaşta olunsa bile yumurta rezervi kontrolü yapılmalıdır. Genç yaşta erken menopoz riski olabilmektedir.
Yumurta azlığı yaşayan kadınlar tüp bebek yöntemi ile gebe kalabilirler. Kadının kaliteli yumurtasının ve erkeğin kaliteli sperm hücresinin laboratuvar ortamında döllenmesi gerçekleştirilir ve kadının rahmine enjekte edilir.
Yumurta Rezervi ve Kalitesini Artırmak Mümkün mü?
Yumurta sayısını artırmak fizyolojik olarak mümkün değildir ancak azalmasını engelleyebilmek mümkündür denilebilir. Fizyolojik nedenleri engelleyebilmek olası olmasa da, yaşam tarzında değişikliğe gidilerek yumurta kalitesinin artırılması sağlanabilir veya yumurtaların azalmasının önüne geçilebilir. Peki, yumurta kalitesini artırmak nasıl mümkün olur? Yumurta sayısının azalması nasıl önlenir?
- Kadınlarda yumurtalık sağlığı, yumurtaların kalitesi, sağlıklı yaşamın sağlanması ile doğrudan ilişkilidir. Sağlıklı yaşam için de egzersiz muhakkak önemlidir. Obezite gibi sağlık problemleri hormonların düzensizliğine yol açabilmekte bu durum da yumurtalık rezervlerini etkileyebilmektedir. Düzenli egzersiz ve mümkün ise spor ile sağlıklı kilo kontrolü sağlanmalıdır. Dengeli beslenme veya diyet programları uygulanmalı, kilo kontrolünde dikkatli olunmalıdır.
- Sağlıklı ve yeterli uyku, vücudun doğal dengesi için önemlidir. Kadınların hormon düzeyleri, olası stres faktörlerine karşı hassastır, bu nedenle; uykusuzluk, yorgunluk, halsizlik, üzüntü vb. problemler olumsuz etkiler yaratabilir.
- Sağlıklı beslenme metodunun tercih edilmesi, yumurta kalitesini artıran besinlerin tüketilmesi gerekir. Beslenme programında, vitamin, protein, mineral ağırlıklı yiyeceklerin tüketilmesi, sağlıksız fast food tarzı yiyeceklerin ise tüketilmemesi önemlidir.
Yumurta Azlığı Tedavi Edilir mi?
Kadınlarda yumurta rezervleri belirli bir duruma ve yaşa gelindiğinde bitmeye programlıdır ve mevcut koşullar dikkate alındığında bu durumun tedavisi yoktur.
Ancak yumurta azlığı tespit edildiğinde, kişi hamile kalmak istiyor ise, hamile kalması planlanabilir ya da daha sonra hamile kalabilmesi için var olan sağlıklı yumurtaların saklanması ve sonrasında değerlendirilmesi için yumurta dondurma yöntemi tercih edilebilir.
Bu içeriğimizde yumurta azlığı nedir? Yumurta azlığı ve yumurta kalitesi nasıl anlaşılır? sizlere bilgi aktarımında bulunmaya çalıştık. Özellikle 30’lu yaşlara gelindiğinde, yumurta rezervim yeterli mi? Erken menopoz yaşar mıyım? Yumurta azlığı hamile kalmayı engeller mi? gibi sorular kadınların endişelenmesine neden olabilmektedir. Hiçbir sorun olmasa bile, belirli dönemlerde yumurta rezervi kontrolü yaptırmanızı tavsiye edebiliriz. Son olarak bu içeriğin, yalnızca bilgilendirme amaçlı olduğunu ve en doğru bilginin doktorunuz tarafından sağlanabileceğini hatırlatmak isteriz.