Gebelik, oluşumundan gelişimine kadar farklı evrelere sahip, mucizevi bir olay olarak açıklanabilir. Ancak gebeliğin oluşumu, bebeğin gelişimi, büyümesi vb. gibi aşamalarda anne adayları birçok problemle karşılaşabilmektedir. Bu problemlerden birisi ise, ultrason muayenelerinde fark edilen, bebek beyninde oluşan, koroid pleksus (Choroid Plexus Cysts) adını taşıyan kistlerdir. Bu içeriğimizde, bebek beyninde oluşan kist nedir? Anne karnındaki bebeğin beyninde kist neden olur? Koroid pleksus nedir? Nasıl tedavi edilir? Kist tedavi edilebilir mi? bu gibi soruların yanıtlarını paylaşıyor olacağız.
AYRICA: Anne Sütünün Faydaları Nelerdir? Anne Sütü Nasıl Sağılır? Nasıl Saklanır?
Hamileliğin erken haftalarından itibaren, nedeni tam olarak bilinemese de düzenli ultrason muayenelerinde, bebeğin beyninde kist oluşumu gözlemlenmektedir.
Bu gibi durumlarda, anne adayları, bebeğinin gelişimi ve sağlığı konusunda endişeye kapılabilmektedir. Henüz anne karnında iken, bebeğin beyninde gelişen, hamileliğin 10 - 18. haftasında tanı konulabilir hale gelen koroid pleksus nedir?
AYRICA: Yenidoğan Bebek Banyosu Nasıl Yapılır? Bebekler Ne Sıklıkla ve Ne Zaman Yıkanmalı?
İçindekiler
Koroid Pleksus Nedir?
Vücudumuzda; akciğer, kalp, beyin gibi organlar içerisindeki boşluklarda, çoklu görevleri yerine getiren sıvılar üretilir. Koroid pleksus ise, beynimizdeki sıvıyı üreten yapıdır. Erişkin bir beyin, günde 500 milimetre beyin omurilik sıvısı adı verilen BOS’u üretir. Bu sıvı, kafatasına dışarıdan bir darbe alındığında beyine gelen hasarı azaltmakla görevlidir. Beyni koruyan, kan damarları ve sinir hücreleri arasındaki madde alışverişini sağlayan, metabolik atıkların atılmasını sağlayan bu sıvıyı, beynin koroid pleksus adı verilen yapısı üretir.
AYRICA: Bebek Bakarken Dikkat Edilmesi Gerekenler (11 Hata)
Beyin omurilik sıvısı; beyinde bulunan sağ – sol ve alt olmak üzere dört adet ventriküllerde (boşluklar) üretilir ve bu yapının ismi koroid pleksus olarak adlandırılır. Özellikle 1 ve 2. ventriküllerde oluşan beyin omurilik sıvısı, daha sonra 3 ve 4. boşluklara, ardından ise beyin ve omuriliğe, daha sonra ise dolaşıma katılır. Bu döngüde yaşanan sıkıntılar, ciddi hasarlara neden olabilir. Gün içinde üretilen 500 milimetre omurilik sıvısı tekrar dönüştürülür.
Bebek Beyninde Kist Oluşumu - Koroid Pleksus Kisti Nedir? Neden Olur?
Bebek beyninde oluşan kist, anne karnında detaylı ultrasonla muayene sırasında fark edilen bir durumdur. Hamileliklerin %1 - 2’sinde görülür. Kistin koroid pleksus olarak adlandırılmasının sebebi, kist oluşumunun beyindeki koroid pleksus adı verilen yapıların içerisinde meydana gelmesinden dolayıdır. Gebeliğin genellikle 15 – 17. haftalarında fark edilen koroid pleksus kisti, genellikle 28. haftaya kadar kendiliğinden %90 oranında kaybolur – erir ancak kistin oluşumu gebeliğin 6 veya 7. haftalarında başlayabilir.
Beynin bazen sağ veya sol ventriküllerinde ya da bazen ikisinde birden koroid pleksus kisti görülebilir. İkisinde birden koroid pleksus kisti görülür ise Down Sendromu (Trizomi 21) akla gelmelidir.
Kistin oluşma nedeni tam olarak bilinememektedir ancak koroid pleksus kanallarının tıkanması, içeriğindeki ifrazatı boşaltamaması nedeniyle, tıkanıklığın büyüyerek, içi sıvı dolu bir kist haline dönüştüğü söylenebilir. Bu içi sıvı dolu lezyon, ince çeperlidir ve kist olarak adlandırabilmek için boyutunun 2 mm ve 2 mm’den büyük olması gerekir.
Koroid pleksus kist varyasyonları, gebeliğin 28. haftasına doğru kaybolabilir ve eğer anomali bir durum yok ise, herhangi bir olumsuz durum saptanmamış ise, bu kistler bebeğin gelişimine, beyin yapısına ve zekasına zarar vermezler.
Koroid Pleksus Birden Fazla ve Çapı Büyük ise Ne Olur? Ne Düşünülmelidir?
Koroid pleksus kisti, beynin sağ ve sol ventriküllerinde aynı anda oluşabilir veya çapı 2 mm’den büyük olabilir. Bu gibi durumlarda, genetik konsiltasyon ve kromozom analizi mutlaka yapılmalıdır. Koroid pleksus kisti çeperi 10 mm’den büyük ise, bebeğin Trizomi 18 (Edwards sendromu) olup olmama riski araştırılmalıdır.
Trizomi; normal şartlarda iki tane olması gereken bir kromozomun üç adet olması anlamına gelmektedir. Trizomi 18 ise, 18. kromozomun iki adet değil de üç adet olması anlamına gelir. Bu durumda, Trizomi 18, bebeklerde; anormal derecede küçük ağıza, çene yapısına, kalp bozukluklarına, perdeli ayak ve el parmaklarına, küçük ve anormal şekilli bir kafa yapısına, beslenme yetersizliğine neden olur. Tirozomi 18 olan bebekler genelde ölü doğar, sağ doğanlar ise nadiren yaşarlar.
Koroid pleksus kisti, tek başına, izole bir durumda ise hamileliğin 28. haftasına kadar kaybolması beklenir ancak, kistin yanında başka anomali durumlar var ise, detaylı bir ultrason muayenesi istenir. Detaylı ultrason muayenesinde; bebeğin kol bacak gelişimine, akciğerlerine, böbreklerine, beynine ve kalbine bakılır. Eğer herhangi bir olumsuz durum var ise, Trizomi 18 (Edwards sendromu) düşünülür.
Edwards sendromu, Down sendromu (Trizomi 21) ile benzerlik gösterir ancak Down sendromunun oluşma riskini artırmaz. Trizomi 18 olan bebeklerde, koroid pleksus kistinin görülme riski daha fazladır yani Edwards sendromu olan bebeklerin ortalama %45’inde koroid pleksus kist oluşumu gözlemlenmiştir.
Eğer koroid pleksus kisti, izole bir konumda ise yani Trizomi 18, Trizomi 21 vb. gibi anomali durumlar yok ise, hamileliğin 28. haftasına kadar kaybolması izlenir. Koroid pleksus kistin; kafa içi kanaması, ventrikülomegali, obstrüktif hidrosefaliye gibi diğer hastalıklara yol açıp açmadığı ayırt edilmelidir. Bu bulgular son derece ciddi ve bebeğin hayati riskini artırabilecek durumlardır.
Koroid Pleksus Kisti Tedavisi
Koroid pleksus kisti, eğer anomali bulgular içermiyor ise, gebeliğin 28. haftasına kadar kaybolur ya da küçülür ve tedavisi yoktur. Ancak kist kaybolmaz ise ve bununla beraber anomali durumlar mevcut ise, anne karnından girilerek, bebeğin içerisinde bulunduğu keseden, amniyo sıvısından bir miktar alınarak incelenir.
Amniyosentez adı verilen bu işlem; koroid pleksus kistinin var olduğu durumlarda, eğer anne 35 yaşında ve 35’ten büyükse, ailede Down sendromlu kişiler var ise, kalıtsal hastalık durumunda, önceki doğumlarda kromozom anomalisi ile doğan bebekler var ise (Trizomi 18 - Trizomi 21), ikili ve üçlü test taramalarında tespit edilen riskli durumlarda, mevcut durumun tanı ve tespiti için gerekli olan bir işlemdir.
Non-invaziv Prenatal Test (NIPT) ile de bebeğin kromozomal bozukluğunun olup olmadığı tespit edilebilir. Gebeliğin 10. haftasında anne adayının kolundan alınan kan ile bebeğin genetik özellikleri öğrenilebilir. Non-invaziv prenatal test yöntemi, amniyosentez yapılmadan önce başvurulabilen bir işlemdir. Eğer istenilen bulgular elde edilmiş ise, amniyosenteze gerek duyulmaz. Ancak kesin tanı için amniyosentez %100 sonuç veren bir işlemdir.
Koroid pleksus kist, anomali durum varlığının dışında bebeğin gelişimine, zekasına ve doğum sürecine zarar vermez ancak koroid pleksus kistinin beyin boşluğunda genişlikler, kafa içi kanama vb. gibi riskli durumlar oluşturmaması adına da süreç yakından takip edilmelidir.
Bu içeriğimizde, anne karnındaki bebeğin beyninde kist neden olur? Koroid pleksus kisti nedir? Bebeğe zarar verir mi? sorularına yanıt ararken, aynı zamanda koroid pleksus kistinin oluşturabileceği risklere de değindik. Ultrasonla muayene sırasında fark edilen koroid pleksus kisti, zamanla kendiliğinden kaybolarak hiçbir sorun oluşturmaz ancak anne adaylarının perinatoloji uzmanlarına aralıklarla muayene olması, koroid pleksus kistinin yakından takip edilmesi tavsiye edilir.